Niên biểu Việt Nam thế kỷ 16 (1500-1599)

 

Niên Biểu Việt Nam Thế Kỷ 16 (1500-1599)

Mạc Đăng Dung (1483-1541)

Năm 1504:

• 24 Tháng 5: Vua Lê Hiến Tông qua đời, hưởng thọ 43 tuổi. 
• 17 Tháng 7: Con trai của ông là Thái tử Lê Thuần lên nối ngôi, tức Lê Túc Tông.
• 30 Tháng 12: Lê Túc Tông băng hà tại điện Hoàng Cực, hưởng dương 17 tuổi
  

Năm 1505:

• 9 Tháng 1: Hoàng tử thứ hai của vua Lê Hiến Tông là Lê Huyên được đưa lên nối ngôi, tức vua Lê Uy Mục.

Năm 1509:

• 1 Tháng 12: Giản Tu công Lê Oanh vào chiếm kinh thành bắt được và bức Lê Uy Mục tự tử. Lê Uy Mục ở ngôi được 4 năm, thọ 21 tuổi.
• 4 Tháng 12: Giản Tu công Lê Oanh lên ngôi, tức vua Lê Tương Dực.

Năm 1511:

• 11 Tháng 11: Khởi nghĩa Trần Tuân.
  

Năm 1516:

• Tháng 4: Khởi nghĩa Trần Cao 
• 7 Tháng 4: Trịnh Duy Sản sai võ sĩ là tên Hạnh cầm giáo đâm Lê Tương Dực ngã ngựa rồi giết chết. Lê Tương Dực, ở ngôi được 6 năm, thọ 23 tuổi.  
• Trịnh Duy Sản đưa cháu của Lê Tương Dực là Lê Quang Trị (mới 8 tuổi) lên ngôi. Lê Quang Trị ở ngôi được ba ngày, chưa kịp đặt niên hiệu, thị bị Trinh Duy Đại là anh của Trịnh Duy Sản đem về Tây Đô rồi giết chết.  
• Lê Y (tên khác là Lê Huệ), cháu gọi Lê Tương Dực bằng chú ruột, lên ngôi vua, tức vua Lê Chiêu Tông.
  

Năm 1522:

• 1 Tháng 8: Mạc Đăng Dung cùng Lê Phụ tôn Lê Xuân lên, tức Lê Cung Hoàng, tuyên bố phế truất Lê Chiêu Tông. Trong nước lúc đấy tồn tại 2 vị hoàng đế.

Năm 1526:

• 18 Tháng 12: Mạc Đăng Dung bí mật sai Bái Khê bá Phạm Kim Bảng giết Chiêu Tông ở nơi bị giam.
  

Năm 1527:

• Tháng 6: Mạc Đăng Dung bắt Lê Cung Hoàng nhường ngôi. Triều đại nhà Lê sơ kết thúc từ đây.
• 15 Tháng 6: Mạc Đăng Dung xưng Hoàng đế, tức là Mạc Thái Tổ, lập ra nhà Mạc
  

Năm 1529:

• Mạc Đăng Dung đã làm vua được 3 năm, tự thấy mình tuổi già, tự xưng là Thái Thượng hoàng, bèn truyền ngôi cho con trưởng Đăng Doanh, túc vua Mạc Thái Tông.

 
Năm 1533:

• Nguyễn Kim lập Lê Duy Ninh lên ngôi tại đất Ai Lao, tức là vua Lê Trang Tông, tái lập nhà Lê Trung Hưng. Từ đây Đại Việt tồn tại hai vương triều: Mạc và Lê.
• Cuộc xung đột Mạc - Lê.
  

Năm 1540:

• 25 Tháng 1: Mạc Thái Tông qua đời. Thượng hoàng Mạc Đăng Dung lập con trai ông là Mạc Phúc Hải lên ngôi, tức là Mạc Hiến Tông.

Năm 1541:

• 22 Tháng 8: Mạc Đăng Dung mất, thọ 57 tuổi.

Năm 1546:

• 8 Tháng 5: Mạc Hiến Tông lâm bệnh mất, ở ngôi được 6 năm. Con ông là Mạc Phúc Nguyên lên nối ngôi, tức là Mạc Tuyên Tông.

Năm 1545:

• Nguyễn Kim qua đời do bị Dương Chấp Nhất đầu độc.Con rể Trịnh Kiểm lên thay, từ đó sự nghiệp chúa Trịnh ở Đàng Ngoài được bắt đầu.

 

Năm 1548:

• 29 Tháng 1: Vua Lê Trang Tông qua đời, hưởng thọ 34 tuổi. Trịnh Kiểm lập con ông là thái tử Huyên lên nối ngôi, tức là Lê Trung Tông.

Năm 1554:

• Trịnh Kiểm điều quân đánh Thuận Hóa. Quân Mạc bị đánh tan, nhà Lê lấy lại được cả Thuận Hóa và Quảng Nam. Từ đó, lãnh thổ Đại Việt chính thức chia làm 2 phần: từ Ninh Bình trở ra trong tay nhà Mạc gọi là Bắc triều, từ Thanh Hóa trở vào Nam gọi là Nam triều

Năm 1556:

• 24 Tháng 1: Lê Trung Tông mất, thọ 22 tuổi. Trịnh Kiểm đã sai người tìm cháu họ Lê để lập lên ngôi. Sau nhiều ngày, triều đình tìm được cháu của Lê Trừ, anh thứ hai của Lê Thái Tổ là Lê Duy Bang hiện khi đó đang ở hương Bố Vệ, huyện Đông Sơn, lập lên ngôi, tức là Lê Anh Tông.

Năm 1558:

• Nguyễn Hoàng vào trấn thủ Thuận Hóa (là khu vực từ Quảng Bình đến Thừa Thiên-Huế ngày nay. Bắt đầu sự nghiệp của chúa Nguyễn ở Đàng Trong

 
Năm 1561:

• Tháng 12: Mạc Tuyên Tông bị bệnh đậu mùa và qua đời, ở ngôi được 15 năm. Con trai duy nhất là Mạc Mậu Hợp, mới lên 2 tuổi lên ngôi, tức vua Mạc Anh Tổ

Năm 1570: 

• 24 Tháng 3: Trịnh Kiểm qua đời, hưởng thọ 68 tuổi. Con trưởng của Trịnh Kiểm là Trịnh Cối nắm binh quyền.
• Tháng 8: Mạc Kính Điển đem quân đánh, Trịnh Cối hàng nhà Mạc. Vua Lê Anh Tông
  phong cho Trịnh Tùng làm trưởng quận công

Năm 1573:

• 1 Tháng 1: Trịnh Tùng đưa con trai thứ năm còn nhỏ tuổi của Lê Anh Tông là Lê Duy Đàm lên ngôi vua, tức vua Lê Thế Tông. 
• 22 Tháng 1: Trịnh Tùng sai Tống Đức Vị giết chết Lê Anh Tông., rồi nói phao lên rằng nhà vua tự thắt cổ chết.
  

Năm 1584: 

• Tháng 9: Trịnh Cối qua đời trên đất Bắc Triều

 

Năm 1592:

• Mạc Kính Chỉ xưng vương, tức Đường An Vương. 
• Tháng 3: Mạc Kính Cung xưng vương, tức Đôn Hậu Vương. 
  
• 25 Tháng 11 (âm lịch): Mạc Anh Tổ đưa con trai là Mạc Toàn làm vua để giữ việc nước, tức vua Mạc Cảnh Tông.  
• Tháng 12: Mạc Anh Tổ bị bắt khi giả làm sư tụng kinh gõ mõ. Trịnh Tùng sai đem treo sống 3 ngày, rồi chém đầu tại bãi cát Bồ Đề.
  

Năm 1593:

• 27 Tháng 1: Vua Mạc Cảnh Tông và Mạc Kính Chỉ bị quân Trịnh bắt được và đem chém đầu tại bến Thảo Tân.

Năm 1595:

• Nhà Mạc chạy lên Cao Bằng.

Năm 1599:

• 12 Tháng 10: Lê Thế Tông qua đời. 
• 15 Tháng 10: Trịnh Tùng lập con thứ là Duy Tân lên nối ngôi, tức là Lê Kính Tông.