Niên biểu Việt Nam thế kỷ 19 (1800-1899)

   

Niên Biểu Việt Nam Thế Kỷ 19 (1800-1899)

 

Nguyễn Ánh (1762-1820)

Năm 1801:

• Trận Thị Nại giữa Nguyễn Ánh và quân Tây Sơn.

Năm 1802: 

• 1 Tháng 6: Nguyễn Ánh lên ngôi hoàng đế, lấy niên hiệu là Gia Long. 
• 18 Tháng 7: Gia Long tiến ra chiếm được Thăng Long, Quang Toản không chống nổi, bỏ chạy và sau đó bị bắt. Nhà Tây Sơn bị tiêu diệt, Gia Long chính thức thống nhất quốc gia, sáng lập ra triều đại nhà Nguyễn. 
• Nguyễn Quang Toản bị Gia Long dùng cực hình giết chết. 
• Vua Gia Long đổi quốc hiệu Việt Nam.
  

Năm 1820:

• 3 Tháng 2: Vua Gia Long qua đời, hưởng thọ 59 tuổi, ở ngôi 18 năm 
• Tháng 3: Nguyễn Phúc Đảm lên nối ngôi, đặt niên hiệu là Minh Mạng.
  

Năm 1821: 

• Cuộc nổi dậy Phan Bá Vành.

Năm 1832: 

• Cuộc nổi dậy Lê Duy Lương.

 
Năm 1833:

• Cuộc nổi dậy Nông Văn Vân 
• 5 Tháng 7: Cuộc nổi dậy Lê Văn Khôi 
• Chiến tranh Việt – Xiêm

Năm 1839:

• 15 Tháng 2: Minh Mạng đã chính thức công bố quốc hiệu Đại Nam.

Năm 1841:

• 20 Tháng 1: Vua Minh Mạng qua đời, hưởng thọ 50 tuổi, ở ngôi 21 năm. 
• 11 Tháng 2: Nguyễn Phúc Miên Tông nối ngôi lấy niên hiệu là Thiệu Trị.
  

Năm 1847:

• 4 Tháng 10: Vua Thiệu Trị qua đời, hưởng thọ 41 tuổi. 
• 5 Tháng 10: Nguyễn Phúc Hồng Nhậm lên nối ngôi, tức vua Tự Đức.
  

Năm 1854:

•  Khởi nghĩa Cao Bá Quát

Năm 1858:

• 1 Tháng 9: Hạm đội Pháp - Tây Ban Nha nổ súng tiến công đánh chiếm bán đảo Sơn Trà (Đà Nẵng).
  

Năm 1859:

• 17 Tháng 2: Pháp đánh chiếm thành Gia Định.

Năm 1861: 

• 24 Tháng 2: Trận Đại đồn Chí Hòa. 
• Khởi nghĩa chống Pháp của Trương Định.  
• 28 Tháng 3: Pháp đánh chiếm Định Tường 
• 10 Tháng 12: Nguyễn Trung Trực đốt cháy tàu chiến Pháp trên sông Vàm Cỏ Đông tại địa phận thôn Nhật Tảo.  
• 14 Tháng 12: Pháp đánh chiếm Biên Hòa.  
• Khởi nghĩa Lê Duy Phụng
  

Năm 1862:

• 20 Tháng 3: Pháp đánh chiếm thành Vĩnh Long lần thứ nhất. 
• 5 Tháng 6: Triều đình Huế ký Hiệp ước Nhâm Tuất cắt 3 tỉnh miền Đông lục tỉnh là Gia Định, Định Tường, Biên Hòa cho Pháp.
  

Năm 1864: 

• Khởi nghĩa chống Pháp của Trương Quyền, Thiên hộ Dương, Hồ Huân Nghiệp.

Năm 1866:

• 16 Tháng 9: Cuộc nổi dậy Đoàn Hữu Trưng.
  

Năm 1667: 

• Pháp tiếp tục xâm lấn ba tỉnh miền Tây Nam kỳ, tiến tới chiếm đóng toàn bộ Nam kỳ. 
• 20 Tháng 6: Pháp đánh chiếm thành Vĩnh Long lần thứ nhất. Pháp đơn phương ra tuyên bố 6 tỉnh Nam kỳ là lãnh địa của Pháp.

Năm 1868:  

• Khởi nghĩa chống Pháp của Thủ khoa Huân, Phan Công Tôn.
  

Năm 1872: 

• Khởi nghĩa chống Pháp của 18 thôn vườn trầu và ở 3 tỉnh miền Tây Nam Kỳ.

Năm 1873: 

• Pháp đánh Bắc kỳ lần thứ nhất. 
• 20 Tháng 11: Pháp đánh thành Hà Nội lần thứ nhất. 
• 10 Tháng 12: Pháp đánh thành Nam Định lần thứ nhất. 
• 21 Tháng 12: Francis Garnier bị quân Cờ Đen giết chết tại trận Cầu Giấy.
  

Năm 1874: 

• Tháng 2: Khởi nghĩa của Trần Tấn, Đặng Như Mai chống triều đình Huế thỏa hiệp với giặc Pháp.Khởi nghĩa Văn thân Nghệ Tĩnh. 
• 15 Tháng 3: Triều đình Huế ký Hiệp ước Giáp Tuất với Pháp, chấp nhận chủ quyền của Pháp đối với tỉnh Bình Thuận trở vào (toàn bộ Nam kỳ) để Pháp rút khỏi Bắc kỳ.
•  31 Tháng 8: Triều đình Huế ký Hiệp ước thương mại với Pháp tại Sài Gòn.
  

Năm 1882: 

• Pháp đánh Bắc kỳ lần thứ hai, hoàn thành xâm lược Bắc kỳ. 
• 25 Tháng 4: Pháp đánh chiếm thành Hà Nội lần thứ hai.
  

Năm 1883:

• 12 Tháng 3: Pháp đánh chiếm khu mỏ than Hòn Gai. 
• 26 Tháng 3: Pháp đánh thành Nam Định lần thứ hai.  
• 19 Tháng 5: Quân Cờ đen cắt lấy đầu H. Rivière tại trận Cầu Giấy. 
• 19 Tháng 7: Vua Tự Đức qua đời, hưởng thọ 54 tuổi. 
• 20 Tháng 7: Nguyễn Phúc Ưng Chân lên nối ngôi, tức vua Dục Đức.
• 23 Tháng 7: Hai Phụ chính Đại thần là Nguyễn Văn Tường và Tôn Thất Thuyết ra chỉ phế truất vua Dục Đức.
• 30 Tháng 7: Nguyễn Phúc Hồng Dật được đưa lên ngôi vua, tức vua Hiệp Hòa.  
• 15 Tháng 8: Trận Phủ Hoài, gần Hà Nội  
• 20 Tháng 8: Pháp đánh chiếm Thuận An, uy hiếp triều đình Huế.  
• 25 Tháng 8: Triều đình ký Hoà ước Quý Mùi (Hiệp ước Harmand) với Pháp tại Huế thừa nhận Bắc kỳ là thuộc địa của Pháp và chấp nhận nền bảo hộ của Pháp ở Trung kỳ.  
• 6 Tháng 10: Vua Dục Đức bị bỏ đói cho đến chết. 
• 29 Tháng 11: Vua Hiệp Hòa bị ép thuốc độc tự tử. 
• 2 Tháng 12: Hai quan Phụ chính là Nguyễn Văn Tường và Tôn Thất Thuyết đưa Nguyễn Phước Ưng Đăng lên ngôi, tức vua Kiến Phúc. 
• 11 Tháng 12: Pháp đánh thành Sơn Tây.
  

Năm 1884: 

• Chiến tranh Pháp - Thanh. 
• 8 Tháng 3: Pháp đánh thành Bắc Ninh.
• 11 Tháng 4: Pháp đánh thành Hưng Hóa. 
  
• 6 Tháng 6: Triều đình ký Hòa ước Giáp Thân (Hòa ước Patenôtre) với Pháp tại Huế chấp nhận nền bảo hộ của Pháp và sẽ thay mặt nước An Nam trong mọi quan hệ đối ngoại. 
• 23 Tháng 6: Trận Bắc Lệ hay còn gọi là Trận cầu Quan Âm  
• 31 Tháng 7: Vua Kiến Phúc qua đời, hưởng dương 15 tuổi. 
• 2 Tháng 8: Nguyễn Văn Tường và Tôn Thất Thuyết đưa Nguyễn Phúc Ưng Lịch lên ngôi vua, tức vua Hàm Nghi
  

Năm 1885: 

• Tháng 2: Pháp đánh Lạng Sơn. 
• Hòa ước Thiên Tân 1885, chấm dứt chiến tranh Pháp - Thanh. 
  
• 5 Tháng 7: Tôn Thất Thuyết và Trần Xuân Soạn tấn công Pháp ở đồn Mang Cá.   
• 13 Tháng 7: Vua Hàm Nghi rời kinh thành Huế và hạ Chiếu cần Vương phát động phong trào chống Pháp. 
• Miền Trung: có các cuộc khởi nghĩa của vua Hàm Nghi, Tôn Thất Thuyết, Phan Đình Phùng, Mai Xuân Thưởng, Nguyễn Duy Hiệu, Nguyễn Xuân Ôn, Tống Duy Tân, Trần Xuân Soạn, Đinh Công Tráng,...
• Miền Bắc: có các cuộc khởi nghĩa của Nguyễn Thiện Thuật, Tạ Hiện, Ngô Quang Bích, Đốc Ngữ,...  
• 19 Tháng 9: Nguyễn Phúc Ưng Kỷ lên nối ngôi, tức vua Đồng Khánh. 
• Khởi nghĩa Yên Thế do Hoàng Hoa Thám lãnh đạo.
  

Năm 1887:  

• 17 Tháng 10: Pháp thành lập Liên bang Đông Dương và đặt chế độ toàn quyền Đông Dương.
  

Năm 1888: 

• 26 Tháng 9: Trương Quang Ngọc tạo phản, vua Hàm Nghi bị bắt khi đang ngủ. 
• 13 Tháng 11: Vua Hàm Nghi bị Pháp đày sang Algérie.
  

Năm 1889: 

• 28 Tháng 1: Vua Đồng Khánh mất, hưởng dương 24 tuổi, trị vì được 3 năm. 
• 2 Tháng 2: Nguyễn Phúc Bửu Lân lên nối ngôi, tức vua Thành Thái.
  
  

Năm 1890:

• 19 Tháng 5: Nguyễn Sinh Cung sinh ra tại Nghệ An.

Năm 1892: 

• Chiến thắng Yên Lãng (Hòa Bình) của nghĩa quân Đốc Ngữ.

Năm 1894: 

• Chiến thắng Hữu Nhuế (tức Hồ Chuối) của nghĩa quân Yên Thế.

Năm 1895: 

• Chiến thắng Vụ Quang của nghĩa quân Phan Đình Phùng.