Chiến dịch Bắc Kỳ (1883–1886)

Chiến dịch Bắc Kỳ (Campagne du Tonkin) là một chiến dịch được quân đội Pháp (còn được gọi Quân đoàn viễn chinh Bắc Kỳ) tổ chức, diễn ra từ tháng 6 năm 1883 đến tháng 4 năm 1886 ở Bắc Kỳ. Mục tiêu của Chiến dịch Bắc Kỳ nhằm chống lại các quân đội nhà Nguyễn, quân Cờ đen của Lưu Vĩnh Phúc và đội quân Quảng Tây và Vân Nam của nhà Thanh, với mục tiêu chiếm đóng, bình định và giữ vững sự bảo hộ của Pháp tại Bắc Kỳ.

Sự kiện chiến dịch Bắc Kỳ bắt đầu với trận Nam Đinh khi bị Rivière chiếm vào ngày (27/03/1883). Qua nhiều trận đánh như: trận Cầu Giấy, Sơn Tây, Bắc Ninh....Triều đình nhà Nguyễn buộc phải kí Hòa ước Quý Mùi (25/08/1883). Việt Nam công nhận tính hợp pháp của sự chiếm đóng của Pháp tại Nam Kỳ, chấp nhận sự bảo hộ của Pháp đối với cả Trung Kỳ và Bắc Nam Kỳ và hứa sẽ rút quân khỏi Bắc Kỳ.

Trận đánh thành Hưng Hóa (11/4-12/4/1884) cùng với đó là sự kiện Pháp và nhà Thanh ký Hòa ước Thiên Tân (11/05/1884), nhà Thanh phải rút quân ra khỏi Bắc Kỳ, chấp nhận sự bảo hộ của Pháp ở Annam. Từ đó dẫn đến sự kiện quân Pháp bị phục kích ở Bắc Lệ, làm bùng nổ cuộc chiến tranh Pháp-Thanh (8/1884–4/1885)

Sau đây là loạt tranh vẽ thời Pháp miêu tả các trận đánh ở Bắc Kỳ trong suốt thời gian diễn ra Chiến dịch Bắc Kỳ (1883–1886).

Xem thêm

Các trận đánh trong chiến dịch Bắc Kỳ:

Trận Nam Định (27 tháng 3 năm 1883)
Trận Gia Cuc (27-28 tháng 3 năm 1883)
Trận Cầu Giấy (19 tháng 5 năm 1883
Trận Phủ Hoài (15 tháng 8 năm 1883)
Trận cửa biển Thuận An (20 tháng 8 năm 1883)
Trận Palan (1 tháng 9 năm 1883)
Trận Quảng Yên (tháng 11 năm 1883)
Trận Hải Dương (17 tháng 11 năm 1883)
Trận Sơn Tây (11-17 tháng 12 năm 1883)
Trận Bắc Ninh (6-24 tháng 3 năm 1884)
Trận Hưng Hóa (12 tháng 4 năm 1884)
Trận Bắc Lệ (23-24 tháng 6 năm 1884
Trận Lang-Kep (2-15 tháng 10 năm 1884)
Trận Yu-Oc (19 tháng 11 năm 1884)
Trận Tuyên Quang (24 tháng 12 năm 1884 - 3 tháng 3 năm 1885)
Trận Lạng Sơn (3-13 tháng 2 năm 1885)
Trận Núi Bop (4 tháng 1 năm 1885)
Trận Đồng Đăng (23 tháng 2 năm 1885)
Trận Hòa Mộc (2 tháng 3 năm 1885)
Trận Phu Lam Tao (23 tháng 3 năm 1885)
Trận ải Nam Quan (23-24 tháng 3 năm 1885)

Tướng Edouard Ferdinand Jamont (1831-1918), Tư lệnh đầu tiên của Chiến dịch Bắc Kỳ.

Những người lính của đoàn viễn chinh Bắc Kỳ năm 1885 (từ trái sang: lính Hải quân, lính Thủy quân Lục chiến, lính Algeri và pháo binh).

Quân Cờ đen do Lưu Vĩnh Phúc chỉ huy chiến đấu ở Bắc Kỳ.

Tranh vẽ quân Thanh và quân Pháp đang giao chiến ở Bắc Kỳ.

Tàu chiến bị bắt ở Hải Phòng.

Tranh vẽ thành Ninh Binh

Người dân An Nam quỳ gối trước quân lính Pháp đang hành quân.

Tàu Pluvier thuộc Đội tàu chiến Bắc Kỳ tham gia chiến dịch Bắc Kỳ.

Trận Nam Định (27 tháng 3 năm 1883)

Lính đang bắn pháo trên tàu Pluvier trong trận Nam Định, 27 tháng 3 năm 1883.

Tranh vẽ Henri Rivière chỉ huy đang tấn công thành Nam Định, 27 tháng 3 năm 1883.

Trận Gia Cuc (27-28 tháng 3 năm 1883)

Pháo binh Pháp đang bắn phá các vị trí của lính An Nam tại Gia Cuc, ngày 27–28/3/1883.

Trận Cầu Giấy (19 tháng 5 năm 1883)

Henri Rivière đang chỉ huy binh sĩ Pháp chiến đấu trong trận Cầu Giấy, ngày 19/5/1883.

Tranh vẽ miêu tả Henri Rivière bị quân Cờ đen phục kích và bị giết trong trận Cầu Giấy, ngày 19/5/1883

Trận Phủ Hoài (15 tháng 8 năm 1883)

Đại tá Bichot thu được khẩu đại bác quân Cờ đen bỏ lại ở trận Phủ Hoài, ngày 15/8/1883.

Trận cửa biển Thuận An (20 tháng 8 năm 1883)

Bản đồ kế hoạch cho trận cửa biển Thuận An, ngày 20/8/1883.

Lính thủy quân lục chiến Pháp đổ bộ và chiến đấu ở trận Thuận An, ngày 20/8/1883.

Tranh vẽ miêu tả lính Hải quân đang chiến đấu tại trận Cửa Thuận An, ngày 20/8/1883.

Đô đốc Courbet và Tướng Harmand tại Huế, tháng 8 năm 1883

Các đại diện của Pháp đã đến Huế, chuẩn bị kí hiệp ước Qúy Mùi năm 1883.

Lễ ký kết Hiệp ước Quý Mùi tại Thuận An, Huế, ngày 25 tháng 8 năm 1883, trong đó: Trần Đình Túc, Trung úy Palasne de Champeaux, François Jules Harmand, Monsignor Gaspar, Nguyễn Trọng Hợp và M. Masse.

Trận Palan (1 tháng 9 năm 1883)

Binh lính Pháp đang vận chuyển pháo chuẩn bị cho trận Palan, ngày 1/9/1883.

Toàn cảnh trận Palan, gần Hà Nội, ngày 1/9/1883.

Quân Pháp đang chiến đấu trong trận Palan, ngày 1/9/1883.

Trận Quảng Yên (tháng 11 năm 1883)

Hải quân Pháp đánh chiếm Quảng Yên, tháng 11/1883.

Trận Hải Dương (17 tháng 11 năm 1883)

Binh lính Pháp đang chiến đấu ở thành Hải Dương khi bị quân triều đình nhà Nguyễn và quân Cờ đen vây đánh, ngày 17/11/1883.

Quân Pháp chiến đấu ở thành Hải Dương, ngày 17/11/1883.

Trận Sơn Tây (11-17 tháng 12 năm 1883)

Bản đồ thành Sơn Tây năm 1883.

Binh lính Pháp chiến đấu với quân Cờ đen và quân triều đình nhà Nguyễn trong trận thành Sơn Tây, ngày 11-17/12/1883.

Tranh vẽ của Trung Hoa miêu tả trận Sơn Tây, ngày 11-17/12/1883.

Quân Pháp tiến đánh thành Sơn Tây, ngày 11-17/12/1883.

Quân Pháp tiến công thành Sơn Tây, ngày 16 tháng 12 năm 1883.

Trận Bắc Ninh (6-24 tháng 3 năm 1884)

Quân nhà Thanh phòng ngự phía tây nam thành Bắc Ninh, ngày 6-24/3/1884.

Lính Hải quân Pháp và lính Algeria đang chiến đấu tại trận Bắc Ninh, ngày 6-24/3/1884.

Tranh vẽ của Trung Hoa miêu tả trận Bắc Ninh, ngày 6-24/3/1884.

Quân Cờ đen đang phục kích tàu Mousqueton ở Bắc Ninh, ngày 6-24/3/1884.

Trận Hưng Hóa (12 tháng 4 năm 1884)

Quân Pháp tràn vào thành Hưng Hóa, ngày 11-12/4/1884.

Tranh vẽ Pháp và nhà Thanh ký Hòa ước Thiên Tân (11/05/1884), nhà Thanh phải rút quân ra khỏi Bắc Kỳ.

Trận Bắc Lệ (23-24 tháng 6 năm 1884)

Ngày 19 tháng 6 năm 1884, quân Pháp đến làng Bắc Lệ, chỉ cách Lạng Sơn gần 30 km, thì phải dừng lại do mưa lũ. Ngày 23 tháng 6, khi quân Pháp tiếp tục tiến lên, họ bị quân Thanh mai phục ở hai bên đường bắn chặn lại làm vài người bị thương. Chỉ huy quân Thanh tại Lạng Sơn thông báo cho phía Pháp biết họ chưa có lệnh rút quân, dù rằng thời hạn 20 ngày để hoàn tất việc rút quân theo Hiệp định đã hết, và yêu cầu phía Pháp điện về Bắc Kinh để thúc giục chỉ thị giúp họ. Chỉ huy Pháp từ chối và đòi quân Thanh phải rút khỏi các vị trí trong vòng một giờ.

Khi thời hạn hết, quân Pháp tiến lên liền bị quân Thanh mai phục sẵn, vũ trang bằng súng trường Remington, bắn chặn lại quyết liệt. Quân Pháp không tiến lên được, phải rút lui. Trận này quân Pháp mất 22 người chết và 60 người bị thương. Cuộc chiến tranh không tuyên bố giữa Pháp và nhà Thanh bùng nổ.